Tuần 22 - Tiết 108
LUYỆN TẬP
LIÊN KẾT CÂU VÀ LIÊN KẾT ĐOẠN VĂN
I . Ôn tập về liên kết câu và liên kết đoạn văn :
1.Khái niệm liên kết câu và liên kết đoạn
* Liên kết nội dung:
+ Liên kết chủ đề.
+ Liên lết lôgíc.
* Liên kết hình thức.
- Các phương tiện liên kết
- Các phép liên kết: phép thế, phép lặp, phép đồng nghĩa, trái nghĩa và liên tưởng, phép nối,...
2.Dấu hiệu của các phương tiện liên kết các phép liên kết
* Phép lặp: Là cách lặp lại ở câu đứng sau những từ ngữ đã có ở câu trước (lặp danh từ, đại từ,...)
* Phép đồng nghĩa, trái nghĩa và liên tưởng: Đây là cáh sử dụng từ đồng nghĩa, trái nghĩa hoặc cùng trường liên tưởng với từ ngữ đã có ở câu trước.
* Phép thế: Là cách sử dụng câu đứng sau các từ ngữ có tác dụng thay thế từ ngữ đã có ở câu trước.
-Dùng đại từ, chỉ từ để thay thế cho yếu tố ở câu trước, đoạn trước (đây, đó, ấy, kia, thế, vậy,...nó, hắn, họ, chúng nó,...)
-Dùng tổ hợp "danh từ + chỉ từ” như cái này, việc ấy, điều ấy,...để hay thế cho yếu tố ở câu trước, đoạn trước.
Các yếu tố được thay thế có thể là từ, cụm, câu, đoạn văn.
*Phép nối: Là cách sử dụng ở câu đứng sau các từ ngữ biểu hiện quan hệ với câu đứng trớc.
Về nội dung: Phép nối là cách liên kết các câu bằng từ ngữ có nội dung chỉ quan hệ: liệt kê, bổ sung, nguyên nhân, nghịch đối, nhượng bộ, trình tự thời gian, không gian,...
Về hình thức:Từ ngữ dùng vào chức năng nối kết câu trong phép nối thường chỉ nằm ở đầu câu đi sau (ở các phép liên kết khác từ ngữ liên kết thường nằm trong các câu kế cận)
Phương tiện nối thường chia làm ba loại sau đây:
- Sử dụng các quan hẹ từ để nối: và, rồi, nhưng, mà, còn, nên, cho nên, vì, để, tuy,..
- Sử dụng từ ngữ chuyển tiếp (có thể là những quán ngữ): một là, hai là, trớc hết, cuối cùng, nhìn chung, tóm lại, thêm vào đó, hơn nữa, ngợc lại, vả lại,..
- Sử dụng các từ ngữ chuyển tiếp có thể là các tổ hợp quan hệ từ, đại từ, chỉ từ: vì vậy, nếu thế, tuy thế, vì vậy,...
II.Luyện tập:
Bài 1 :
a. Phép lặp : + Trường học - trường học -> liên kết câu .
Phép thế : + " Như thế " thay cho câu cuối ở đoạn trước -> liên kết đoạn văn .
b.Phép lặp : - Văn nghệ -> liên kết câu .
- Sự sống , VN -> liên kết đoạn .
c.- Phép lặp:+ Thời gian – thời gian
+ Con người – con người
- Phép thế : đó ; - Phép nối : bởi vì
d.Yếu đuối - mạnh , hiền lành - ác ( trái nghĩa ) -> liên kết câu .
Bài 2:
- Thời gian ( vật lí ) - thời gian ( tâm lí ) . - Vô hình - hữu hình .
- Giá lạnh - nóng bỏng . - Thẳng tắp - hình tròn .
- Đều đặn - lúc nhanh lúc chậm .
Bài 3 :
a, Lỗi về liên kết ND : Các câu không phục vụ chủ đề chung của đoạn văn .
Chữa : Thêm một số từ ngữ hoặc câu để thiết lập liên kết chủ đề giữa các câu .
VD : Cắm đi một mình trong đêm . Trận địa đại đội 2 ( của anh ) ở phía bãi bồi bên một dòng sông ( Anh chợt nhớ hồi đầu mùa lạc ) hai bố con ( anh ) cùng viết đơn xin ra mặt trận ( Bây giờ ), mùa thu hoạch lạc đã vào chặng cuối .
b, Lỗi liên kết nội dung : Trật tự các sự việc trong câu không hợp lí . Thêm trạng ngữ chỉ thời gian vào câu 2 để làm rõ mối quan hệ thời gian giữa các sự kiện :
VD : ( Suốt 2 năm anh ốm nặng ) , chị làm quần quật .
Bài 4 :
- Lỗi về liên kết hình thức :
a, Lỗi : Dùng từ ở câu 2 - 3 không thống nhất .
Sửa : Thay đại từ " nó " bằng đại từ " chúng " .
b, Lỗi : Từ " văn phòng " và " hội trường " không cùng nghĩa với nhau trong trường hợp này .
Sửa : Thay từ hội trường ở câu 2 bằng từ " văn phòng " .